Nowe formy darmowej pomocy prawnej – nieodpłatna mediacja i poradnictwo obywatelskie

Z dniem 1 stycznia 2019 r. zaczęły obowiązywać nowe przepisy odnoszące się do funkcjonowania punktów świadczenia nieodpłatnej pomocy prawnej. 

Zgodnie z nowelizacją ustawy, usługi prawne mogą być nieodpłatnie świadczone każdej osobie fizycznej, która złoży oświadczenie, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej. Dodatkowo, zakres usług nieodpłatnej pomocy prawnej poszerzono o nieodpłatną mediację i nieodpłatne poradnictwo obywatelskie. 

W ramach nieodpłatnej pomocy prawnej, radca prawny lub adwokat świadczący pomoc prawną udziela informacji na temat obowiązujących przepisów w związku z toczącym się postępowaniem sądowym, wskazuje sposób rozwiązania problemu prawnego, przygotowuje projekty pism, w tym pism o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie pełnomocnika z urzędu. 

W ramach nieodpłatnej pomocy prawnej prawnik nie sporządza psim procesowych w toczącym się postępowaniu przygotowawczym, sądowym i sądowo – administracyjnym – np. zażaleń, skarg, wniosków dowodowych, apelacji, pozwów itd. Nie udziela też informacji związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, chyba że chodzi o przygotowanie dokumentacji w związku z założeniem działalności. 

Od 1 stycznia 2019 r. w ramach nieodpłatnej pomocy prawnej można uzyskać dostęp do nieodpłatnej mediacji w punktach prowadzonych przez organizację pozarządową. Postępowanie mediacyjne pozwala na rozwiązanie sporu prawnego poza sądem, bez konieczności ponoszenia kosztów postępowania sądowego. Nieodpłatna mediacja nie może być prowadzona jedynie w sprawach, które zostały formalnie skierowane do mediacji przez sąd lub inny organ oraz w sprawach, w których zachodzi podejrzenie przemocy.

Druga forma pomocy dostępna od 1 stycznia 2019 r. to poradnictwo obywatelskie, które polega na rozpoznaniu problemu i udzieleniu porady prawnej. Osoba korzystająca z pomocy prawnej zostaje poinformowana o przysługujących jej prawach i obowiązkach, które na niej spoczywają. W razie potrzeby, prawnik sporządza plan wyjścia z trudnej sytuacji i udziela pomocy w jego realizacji.