Techniki efektywnego uczenia się

Kiedy zaczynasz naukę pamiętaj, że Twój mózg potrzebuje odpowiedniej rozgrzewki. Analogicznym przykładem do powyższego stwierdzenia jest aktywność sportowców. By osiągnąć wysokie końcowe wyniki w danej dyscyplinie muszą wcześniej odpowiednio się przygotować. Naukowcy udowodnili, że nasz mózg również musi nastawić się na naukę. W pierwszym kwadransie pracy nie uzyskamy optymalnego przygotowania do wysiłku intelektualnego.

Proponujemy rodzicom i dzieciom krótką instrukcję jak zorganizować efektywnie naukę:

• Zorganizuj swoje miejsce pracy w sposób uporządkowany (wyeliminuj wszystkie rozpraszające Cię elementy, np. wyłącz telefon), pamiętaj o dobrym oświetleniu i przewietrzonym pomieszczeniu. Miej na biurku wodę do picia (wszelkiego rodzaju energetyki są szkodliwe), mile widziana smaczna zdrowa przekąska.
• Zaczynaj naukę o podobnych porach, pamiętając, że najkorzystniejsze są godziny dopołudniowe,  oczywiście po dobrze przespanej nocy (minimum 8 godzin snu; szczególnie dla uczniów w wieku szkolnym cenny jest sen przed godziną 24.00).
• Dla dobrej koncentracji najkorzystniejsze będzie jeżeli zorganizujesz swoją naukę w sposób urozmaicony.
• Odrabianie zadań najlepiej rozpoczynać od przedmiotów lub zadań o średnim poziomie trudności, przechodząc kolejno do ćwiczeń bardziej zaawansowanych.
• Decydując jaką przyjąć formę nauki, trzeba pamiętać iż wybór zależy od sposobu, w jaki wiedza będzie przez nauczyciela sprawdzana (jeśli będzie to odpowiedź ustna, wówczas materiał trzeba powtórzyć ustnie, jeśli kontrola wiadomości będzie w formie pisemnej, bardziej skuteczne jest przećwiczenie odpowiedzi pisemnych).
• Ucząc się w domu należy pamiętać o konieczności robienia przerw (najbardziej efektywnie przebiega praca, jeśli uczymy się około 30-45 minut i robimy krótką 5-10 minutową przerwę).
• Najszybciej zapamiętujemy w sposób „polisensoryczny", czyli angażując wszystkie zmysły (patrząc, słuchając, notując, rysując, powtarzając na głos z pamięci zapamiętane informacje, opowiadając komuś o tym, czego się uczymy). Istnieją również specjalne metody, takie jak: mnemotechniki, mapy myśli, które można wykorzystywać dla lepszego zapamiętywania nowych informacji.
• Bardzo ważne jest, aby pracować systematycznie, to pomoże w utrwaleniu wiedzy, niwelując tym samym powstawanie braków w wiadomościach szkolnych.
• Rodzice ustalcie z dziećmi jasne reguły obowiązujące w domu dotyczące: podziału obowiązków domowych, w tym odrabiania zadań oraz czasu korzystania z telewizji i komputera.
• Rodzicom zaleca się monitorowanie samopoczucia dzieci i odnajdywanie równowagi pomiędzy nauką a wypoczynkiem, pamiętajcie aby unikać piętrzenia obciążeń. 
• Rodzice powinni zadbać aby dzieci w przerwie pomiędzy blokami nauki wykonywały ćwiczenia ruchowe poprawiające ogólną kondycję psychofizyczną dzieci  i tym samym usprawniające połączenia mózgowe np. wykonywanie ruchów naprzemiennych, ćwiczenia oddechowe.
• Rodzice powinni umiejętne mobilizować  swoje dzieci do nauki, rozumieć i doceniać ich wysiłek i motywację, ale również wspierać w razie niepowodzeń (sukces niejednokrotnie przychodzi po wielu porażkach).
• Rodzice powinni pozostawać w zdalnym kontakcie z nauczycielami, wspólnie wypracowywać skuteczne sposoby motywowania i rozwoju dzieci.

Aktywność fizyczna w czasie przerwy w nauce. Dlaczego potrzebujesz ruchu?

Codzienne, wielogodzinne przebywanie dziecka w pozycji siedzącej jest czynnikiem szkodliwie wpływającym na rozwój organizmu. Praca umysłowa oraz siedzenie w bezruchu przez długi czas często w niedostosowanej, niewygodnej pozycji, sprawia że dziecko szybko się męczy, na skutek czego przybiera nieprawidłową postawę ciała, garbi się i pochyla. Ponadto obciążona jest ręka (pisanie, rysowanie – niestety, w tę pracę zaangażowana jest tylko jedna z rąk), zmysł słuchu i wzroku. Efektem tego jest gorsza praca dziecka i słabsze przyswajanie przez niego informacji. Aby zapobiec tym negatywnym zjawiskom, należy wprowadzać ćwiczenia ruchowe. Taka aktywność fizyczna ma pozytywny wpływ zarówno na rozwijający się organizm jak i efektywność jego pracy umysłowej. 

Kilkuminutowe przerwy w nauce powinny być stosowane codziennie, kilkakrotnie w ciągu każdego dnia.

Niektóre z celów ćwiczeń ruchowych śródlekcyjnych:

• przeciwdziałanie negatywnym skutkom znużenia i zmęczenia,
• pobudzenie układu krążenia i układu oddechowego, 
• korekcja postawy poprzez wszechstronnie zaangażowanie układu kostno-stawowo-mięśniowego, kształtowanie nawyku prawidłowej postawy,
• odciążenie analizatora wzrokowego i słuchowego,
• kształtowanie trwałego nawyku stosowania aktywnego wypoczynku.

Wspomniana aktywność powinna opierać się m.in. na ćwiczeniach angażujących:

• mięśnie szyi – których celem jest prawidłowe ustawienie głowy i kształtowanie naturalnych krzywizn kręgosłupa,
• mięśnie ramion i kończyn górnych – wymachy, wyprosty i krążenia wykonywane w różnych kierunkach i w różnym tempie, 
• mięśnie tułowia w różnych płaszczyznach – ćwiczenia korygujące  postawę, zwiększające gibkość i elastyczność kręgosłupa (np. skłony w przód i w tył, skłony boczne, skręty),
• mięśnie kończyn dolnych – chód, bieg, podskoki jednonóż i obunóż, kroki taneczne, specjalne ćwiczenia zapobiegające płaskostopiu,
• układ oddechowy - ćwiczenia oddechowe  mające na celu zwiększenie pojemności płuc i ich wentylację. 

Przykłady ćwiczeń:
Postawa zasadnicza, RR na biodrach, 

• zgięcie głowy, powrót

Postawa zasadnicza, RR w górze, 

• skłon tułowia w przód, powrót

Postawa, dłonie oparte o blat stolika, 

• przysiad, powrót

Postawa NN w rozkroku, ćwiczący trzyma książkę, 

• skręt tułowia w prawo, powrót, skręt tułowia w lewo, powrót

Postawa, NN w lekkim rozkroku, RR swobodnie, 

• wdech - wspięcie na palce wznos RR przodem w górę,
• wydech - skłon w przód.

Analizując obecną trudną sytuację, z którą wszystkim nam przyszło się zmierzyć pamiętajmy o wzajemnej życzliwości, trosce i empatii bez, których to będzie nam ciężko stworzyć odpowiedni klimat rodzinny i właściwe relacje z nauczycielami pracującymi w zdalnej formie. Pamiętajmy, że nauczyciele także są w nowej sytuacji, dlatego wykażmy względem nich zrozumienie i wsparcie zgodnie współpracując z nimi na wielu płaszczyznach.

Autorzy:                
dr Katarzyna Zwolińska-Mirek
dr Elżbieta Cygnar
mgr Aneta Małecka-Poręba
Instytut Kultury Fizycznej PWSZ w Nowym Sączu i Powiatowa Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Nowym Sączu, Fot. ilustracyjna