Ponad 200 mln zł dla Małopolski z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków

Miejsca symboliczne

Wśród zabytków, które skorzystają z dofinansowania, jest Katedra Wawelska. To miejsce o szczególnym znaczeniu dla historii i tożsamości narodowej. To także miejsce, które należy przekazać w dobrym stanie następnym pokoleniom. Podobnie jest z innymi lokalnymi zabytkami. Są one ważnym elementem życia społecznego i gospodarczego każdej miejscowości. Dlatego współpracujemy z samorządami i właścicielami tych obiektów, by wspierać ich działania na rzecz zachowania tego wyjątkowego dziedzictwa – mówi wojewoda Łukasz Kmita.

Dotacje w wysokości ponad 3 mln zł

Rząd przyznał dotację w wysokości 3 430 000 zł na prace konserwatorskie przy zabytkowych obiektach w Krakowie, w tym przy Katedrze Wawelskiej. Dotacja ta pokryje również koszty remontu wieży dzwonnej bazyliki Mariackiej, willi „Modrzejówka” i trzech elewacji budynków przy ul. Siennej 5 i Stolarskiej 1-3. Wnioskodawcą był w tych przypadkach samorząd województwa małopolskiego.

W sumie 10 projektów z Małopolski otrzyma dotację powyżej 3 mln zł. Największą kwotę – 3,5 mln zł – otrzyma gmina Kościelisko na remont kościoła parafialnego pw. św. Kazimierza Królewicza w Kościelisku.

Poza Krakowem, dotację w wysokości 3 430 000 zł otrzymają trzy samorządy. Powiat bocheński wykorzysta ją na I etap prac konserwatorskich zabezpieczających budynki Zespołu Dworskiego w Ostrowie Szlacheckim. Miasto Nowy Sącz przeznaczy ją na zabezpieczenie fundamentów bazyliki św. Małgorzaty, renowację nawierzchni wokół budynku i konserwację kamiennego muru od ul. św. Ducha. Gmina Miechów przeprowadzi dzięki niej renowację zabudowań poklasztornych przy bazylice Grobu Bożego w Miechowie.

Nieco ponad 3,4 mln zł otrzyma gmina Nowe Brzesko na prace ratunkowe przy zabytkowym spichlerzu w ponorbertańskim zespole klasztornym w Hebdowie.

Ponad 3 mln zł trafi do gminy Wieliczka na wymianę pokrycia dachowego w kościele pw. św. Klemensa w Wieliczce (nawa główna).

Wartościowe mniejsze projekty

Jednym z ciekawych aspektów rządowego programu dofinansowania dziedzictwa kulturowego jest wsparcie dla małych projektów, które mają na celu ochronę i rewitalizację lokalnych zabytków.

Na przykład, gmina Pleśna otrzymała prawie 308 tys. zł na odnowienie cmentarza wojennego w Woźnicznej, który jest świadectwem historii regionu. Gmina Chrzanów wykorzysta 800 tys. zł na remont zabytkowego budynku Ochotniczej Straży Pożarnej w Chrzanowie przy ul. Śląskiej 20, który pełni ważną rolę społeczną. Gmina Wiśniowa przeznaczy 490 tys. zł na renowację drewnianej bożnicy, która jest jednym z nielicznych zachowanych przykładów architektury żydowskiej na Podkarpaciu.

Inne gminy również planują realizację ciekawych inicjatyw związanych z dziedzictwem kulturowym. Gmina Maków Podhalański zamierza odnowić budynek byłego dworca kolejowego PKP za 490 tys. zł, który ma duże znaczenie dla historii komunikacji w regionie. Gmina Spytkowice chce wyremontować krzyż pokutny w Bachowicach za 200 tys. zł, który jest cennym zabytkiem sztuki ludowej. Gmina Trzyciąż planuje przeprowadzić prace konserwatorskie przy zabytkowej kapliczce domkowej w Michałówce za prawie 300 tys. zł, która jest urokliwym elementem krajobrazu kulturowego.

Rodzaj prac konserwatorskich i restauratorskich

Wśród zadań, które otrzymały wsparcie finansowe z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków, są m.in. prace konserwatorskie i remontowe przy obiektach sakralnych i klasztornych w Małopolsce. Niektóre z nich dotyczą wymiany dachu, konserwacji polichromii czy renowacji witraży w kościołach o bogatej historii i wartości artystycznej. Inne obejmują renowację ikonostasu w cerkwi greckokatolickiej, remont chodnika i muru w cerkwi prawosławnej czy wymianę okien i drzwi w budynku klasztoru sióstr niepokalanek. Te działania mają na celu zachowanie i ochronę niezwykłego dziedzictwa kulturowego Małopolski, które stanowi ważny element tożsamości regionalnej i narodowej. Jak podkreśla wojewoda Kmita, Małopolska jest piękna i obfituje w skarby kultury, które winniśmy chronić dla przyszłych pokoleń.

Między przeszłością a przyszłością

Jak zauważył śp. Profesor Lech Kaczyński, „nowoczesny patriotyzm opiera się na szacunku dla przeszłości, ale kieruje się wizją przyszłości”. Rządowy Programu Odbudowy Zabytków to wyraz troski o nasze dziedzictwo kulturowe, o naszą tożsamość narodową i wspólnotę narodową, o to, co ją uformowało. Program ten jest częścią szerokiej oferty rządowej, która realizuje ideę zrównoważonego rozwoju i zakłada wspieranie samorządów w realizacji projektów ważnych dla mieszkańców – podkreśla wojewoda Kmita.

Nie tylko muzea

Zabytki to nie tylko pamiątki z przeszłości, ale także źródła dochodu i rozwoju dla wielu miejscowości. W zabytkowych budynkach można znaleźć różne usługi, takie jak sklepy, restauracje czy urzędy. Zabytki przyciągają także turystów, którzy chcą poznać kulturę i historię danego regionu. Premier Morawiecki podkreślił, że kultura jest najważniejszym elementem tworzącym tożsamość narodową i społeczną.

Zasady programu

W ramach programu "Zabytki w dobrych rękach" ogłoszonego przez Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, samorządy mogły skorzystać z dotacji na ochronę i rewitalizację zabytków. Termin składania wniosków upłynął 31 marca 2023 roku.

Program był skierowany do jednostek samorządu terytorialnego, które mogły ubiegać się o wsparcie finansowe na prace konserwatorskie i restauratorskie oraz roboty budowlane przy zabytkach wpisanych do ewidencji lub rejestru zabytków. Wysokość dofinansowania zależała od kategorii wniosku i wynosiła od 98% do 100% wartości inwestycji. Minimalny udział własny samorządu to 2%.

W ramach programu można było złożyć maksymalnie 10 wniosków w trzech kategoriach:

• do 150 000 zł;
• do 500 000 zł;
• do 3 500 000 zł.

Samorząd mógł przeznaczyć otrzymane środki na realizację własnych projektów lub na udzielenie dotacji samorządowej innym podmiotom prowadzącym prace przy zabytkach.

Wyniki dla Małopolski tutaj.

Źródło: MUW